Türkiye nükleer enerjide neden ısrar etti?

Türkiye’nin ilk nükleer santrali olan Akkuyu Nükleer Santrali, Rus devlet şirketi Rosatom tarafından Mersin’in Gülnar ilçesi yakınında inşa ediliyor ve projede yüzde 90 oranında tamamlandı.

Santral 4 reaktörden oluşmakta olup her reaktör 1200 MW elektrik üretim kapasitesine sahiptir. Bu, toplam 4.800 MW kurulu güç ile Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’unu karşılayacak bir enerji tedarik potansiyeli sunmaktadır.

Akkuyu’nun toplam maliyetinin 20 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu maliyetler bize projenin aslında uzun vadeli bir yatırım olduğunu gösteriyor. Nükleer santrallerin ömrü yaklaşık 60 yıl olup, yüzde 90’a varan kapasite faktörüyle tüm yıl boyunca kesintisiz enerji sağlayabilmektedir.

Uzun vadeli ve bu kadar maliyetli bir yatırıma sahip olan Türkiye neden güneş enerjisi santralleri yerine nükleer enerjiyi tercih etti?

Güneş enerjisi nükleer enerjiyle rekabet edemez mi?

Güneş enerjisi santralleri nükleer enerjiye çevre dostu bir alternatif oluştursa da enerji yoğunluğu ve kapasite faktörü açısından farklılık göstermektedir. Güneş enerjisi kapasitesi yaklaşık 24.000 MW kurulu güce ihtiyaç duymaktadır; bu da Akkuyu Nükleer Santrali’nin sağladığı 4.800 MW enerjiye eşdeğerdir. Bu fark güneş enerjisinin kapasite seviyesinin yüzde 20 civarında düşük olmasından kaynaklanmaktadır. Çünkü istikrarlı bir verime ulaşmak her zaman mümkün olmuyor.

Ayrıca bu muazzam enerji ihtiyacı, ciddi bir alan ihtiyacını da beraberinde getiriyor. 1 MW kurulu güneş paneli kapasitesi için ortalama 1,5 hektar araziye ihtiyaç duyulmaktadır. Dolayısıyla 24.000 MW’lık bir kapasite için toplamda yaklaşık 36.000 hektar (360 km²) alanın sağlanması gerekmektedir.

Bu alan Türkiye’deki birçok ilçenin alanından daha büyüktür. Yukarıdaki resme baktığınızda aslında neredeyse İstanbul Anadolu Yakası’nın tamamı kadar büyük bir alan gerektiriyor. Ayrıca şunu da unutmayın, bu alanı tamamen santrale ayırsanız bile Türkiye’nin ihtiyacının ancak yüzde 10’unu karşılayacaktır. Öte yandan nükleer tesis yalnızca bir mahalleyi işgal edecek.

Ayrıca güneş enerjisi santrallerinin maliyeti 1 MW kurulu güç için 700.000 $ ile 1.000.000 $ arasında değişmektedir. Bu, 24.000 MW’lık bir güneş enerjisi santralinin toplam maliyetini 17 ila 24 milyar dolar civarına getiriyor. Yani nükleer santralden daha ucuz değil.

Ayrıca güneş enerjisi santrallerinin ömrü 25 ila 30 yıl civarındadır. Bu süre sonunda en iyi modüllerin bile verimliliği yüzde 70-80’lere, hatta daha da altına düşebiliyor ve değiştirme ihtiyacı doğuyor.

Elbette dünya çapında pek çok ülke, özellikle Fukushima felaketinden sonra çevresel ve toplumsal baskıların da etkisiyle nükleer enerjiye bakış açısını değiştirmiş ve enerji geçiş programını başlatmıştır.

Pek çok Avrupa ülkesi nükleer santrallerini aşamalı olarak kapatma kararı alırken, yenilenebilir enerji kaynaklarına da büyük yatırımlar yaptı. Bugün Almanya’nın enerji ihtiyacının yüzde 40’ı güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklardan karşılanıyor. Ancak bu değişiklik bazı enerji arzı dengesizliklerine ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığın artmasına yol açmıştır.

Akkuyu Nükleer Santrali, az yer kaplaması ve kesintisiz enerji üretimi nedeniyle Türkiye için güvenilir bir enerji kaynağı olabilir. Öte yandan güneş enerjisi yatırımları devam ediyor ve karbon salınımının az olması ve çevresel etkilerin daha az olması nedeniyle çevre dostu bir alternatif olması nedeniyle birçok kişi tarafından destekleniyor.

Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi güneş enerjisi aynı enerji ihtiyacını karşılayabilmek için daha büyük alanlara ve daha yüksek kapasiteli tesislere ihtiyaç duymaktadır. Bu durum altyapı maliyetlerini artırırken aynı zamanda enerji arz dengesizliği riskini de beraberinde getiriyor. Elbette gelecekte daha verimli panel teknolojilerinin hayatımıza girmesiyle bu konuya bakış açıları değişebilir.